Ideeën over dromen

“Als ik de hemel niet kan bewegen, zal ik de hel doen schudden” heeft Freud ooit gezegd. Hij bedoelde hiermee dat als hij niet goedschiks volgens de voorgebakken lijnen kon doorbreken in de wetenschap hij dit wel kwaadschiks zou bereiken. Dit lukte Freud uiteindelijk met de publicatie van zijn wereldberoemde boek ‘The Interpretation of Dreams (1900)’. Hij schrijft hierin, op een voor die dagen revolutionaire wijze, over dromen. Het onbewuste deel van de geest (welke Freud het ID noemde) heeft een verlangen -> Dit creëert een droombeeld -> Dit droombeeld roept angst op -> De dromer kan wakker schrikken -> Droom wordt gecensureerd -> Droombeeld is neutraal, de dromer kan verder slapen.

Om deze reden was Freud van mening dat alles in een droom verband hield met seks of agressie (volgens Freud de twee grootste verlangens van het ID). Jullie kunnen allemaal wel verzinnen wat Freud dacht van dromen over een trein die een tunnel inreed, of een man die zijn hand in de jaszak van een vrouw steekt. Freud stelde het zelfs zo extreem dat alles wat in een droom samen werd gedaan symbool stond voor het hebben van seks. Het grote idee was nu om het doel achter de dromen te vinden. Het zou immers wel eens zo kunnen zijn dat de wens achter de gedroomde droom de problemen bij de patiënt veroorzaakt.

Carl Gustav Jung

Ook Carl Jung legde veel nadruk op het onderbewuste van de mens. Het deel van de geest waarover we geen bewuste controle kunnen uitoefenen. In tegenstelling tot Freud had hij echter bedacht dat er naast een individueel onderbewuste ook sprake was van een collectief onderbewuste. Dit is een deel van de geest waarmee we geboren worden, een erfenis van alle vroegere generaties. Jung benoemde de inhoud van het collectief onderbewuste archetypen. Kort voor het einde van zijn leven voegde Jung nog toe aan zijn theorie dat archetypen buiten het bereik van tijd en ruimte functioneren, en dat ze daarom zulke mystieke krachten hebben.

Balans en bewustwording

Naast zijn theorieën over archetypen heeft Jung ook nagedacht over andere zaken. Zo was hij van mening dat mensen zichzelf in balans moeten zien te houden. Dit is waar de dromen een rol beginnen te spelen in Jungs theorie. Wanneer een persoon overdag een uitgesproken denker is, dus veel bezig is met lezen of wetenschap, zal hij ’s nachts hoogstwaarschijnlijk gaan dromen over gevoelszaken als liefde of vriendschap. Dit om zijn persoonlijkheid in evenwicht te houden. Jung ging uit van twee verschillende extreme tegenstellingen die in evenwicht gehouden moesten worden, namelijk Denken – voelen en Ratio – intuïtie. Dromen over lezen van een boek zou Jung dus verklaren als een te sterke neiging van emoties in het wakkere leven. De droomuitleg van Jung moet dus anders gezien worden als die van Freud.